Pilaastikoota deebi'anii fayyadamuu danda'an gara fuulduraatti caalaatti ni fayyadamu .

Yoo hunduu akka karoorfametti yoo deeme, Komishiniin Awurooppaa yeroo ammaa marii dhumaa waliigaltee pilaastikii addunyaa  (INC-5) Kooriyaa Kibbaa, Busan keessatti hirmaachaa jira. Galmi marii kanaa inni dhumaa faalama pilaastikii furuuf bu’uura addunyaa irratti waliigaltee irra ga’uudha.

Pilaastika ilaalchisee itti aanaan pirezidaantii hojii raawwachiiftuu waliigaltee magariisa Awurooppaa akka jedhanitti:

'Pilaastiin galaana keenya ukkaamsaa jiru, naannoo faaluu, fayyaa fi jireenya namootaa miidhuu. Yoo daldalli akka barameetti itti fufe bara 2060tti oomisha pilaastikii sadii ta'a. Imaammata addunyaa qindoomina qabu oomisha pilaastikii fi haala fayyadama jijjiiruuf karaa namootaa fi pilaaneetiidhaaf geessuun riqicha itti fufiinsa qabuu fi akkamitti akka guddisnu economing to promote a more acmoole acmools a bencall a beround a beround to promote a bero dhuma waggaatti waliigaltee addunyaa irratti walii galuu isaatiif.'

Waliigaltee dhumaa Gamtaan Awurooppaa Busan irra ga’e maal iyyuu yoo ta’e, oomishtoonni pilaastikii hundi deebi’anii fayyadamuu pilaastikii ilaalchisee sirreeffama walgitu gochuu akka qaban tilmaamamuu danda’a. Itti fayyadamni pilaastikoota jireenya keenya guyyaa guyyaa keessatti gama hedduu keessatti qaama barbaachisaa waan ta’eef akka itti fufu shakkii hin qabu. Mijannaa fi malleability isaaniitiin pilaastikiin gahee bakka hin buune qaba.

Dhumarratti, haala baay’ee ta’uu danda’u, meeshaaleen pilaastikii hin deebine, kanneen akka meeshaalee kompozitii, pilaastikii dachaa, PVC, PS, pilaastikii walmakaa, fi meeshaalee calaqqisan ykn uffatan, itti fayyadama hir’ate suuta suutaan arguu isaaniiti. Gama biraatiin, meeshaaleen deebi’anii fayyadamuu danda’an, kan akka PET, Pete, HDPE, LDPE, fi PP, caalaatti ni jaallatamu. Meeshaalee deebi’anii fayyadamuu danda’an irra deddeebi’anii fayyadamuudhaan, oomishni pilaastikii waliigalaa hir’achuu danda’a. Dhugaadha, kun oomishtoota pilaastikiif oduu gaarii miti.

Akka galmee Sagantaa Naannoo Dhaabbata Mootummoota Gamtoomanii (UNEP) irraa argameetti mariin osoo hin jalqabin dura biyyoonni 127 ol ta’an pilaastika itti fayyadama tokkootti qajeeltoowwan duraan akka kaa’an ni beekna. Biyyoonni kunneen istaandaardii fi seera kaa’uudhaan yaada oomisha pilaastikii deebi’ee fayyadamuu fi itti fufiinsa qabu dhugoomsuudhaaf kaayyeffatan. Biyyi addunyaa kamiyyuu seera cimaa qajeeltoowwan kana kabachiisuuf barbaadu ta’us, waliigaltee kana erga irra ga’amee boodas, haala amma biyyi tokkoon tokkoon isaanii jiru ilaaluun barbaachisaa dha. Tokkoon tokkoon biyyaa haqummaa ce’umsaa mirkaneessuuf carraaqqii sadarkaa adda addaa ni barbaachisa.

Oomisha gara fuula duraattis pilaastikiin tokko  oomishaalee pilaastikii deebi’anii fayyadamuu irrattis xiyyeeffannoo guddaa ni kenna. Meeshaalee akka PET, Pete, fi kanneen biroo faalama naannoo xiqqaa uumuu fi adeemsa oomishaa keessatti kaarboonii gadi aanaa maddisiisan filachuu irratti caalaatti xiyyeeffanna.